Badania magnetometryczne

kierownik: Monika Łój, mloj@agh.edu.pl, 12-617-23-54

aparatura: Magnetometry G-859AS z bazą protonową G-856 firmy Geometrics

Zastosowanie magnetometru z pompowaniem optycznym przewidziane jest zarówno do realizacji zadań dla gospodarki kraju, jak i do badań naukowych. Ten typ magnetometru pozwala na powadzenie badań magnetycznych w postaci pomiaru całkowitej pola magnetycznego Ziemi, jak i gradientu pionowego i poziomego. Szybkość i dokładność pomiaru tym typem magnetometru pozwala również na utrzymanie bardzo małego kroku pomiarowego (nawet kilkanaście centymetrów), co pozwala wykrywać nawet nieznaczne zaburzenia pola magnetycznego.

  1. Poszukiwanie surowców mineralnych metalicznych

Metoda magnetyczna stanowi jedną z głównych metod geofizycznych wykorzystywanych w celu poszukiwania złóż surowców minerałów metalicznych, charakteryzujących się dobrą podatnością magnetyczną. Wzrost dokładności wykorzystywanych przyrządów pozwala obecnie na poszukiwanie i dokumentowanie złóż kopalin użytecznych o bardzo słabych własnościach magnetycznych (syderyty, boksyty). Metoda ta, dzięki rozwojowi aparatury badawczej, daje możliwość poszukiwania i okonturowania skał magmowych, przydatnych jako kruszywo pod budowę dróg (np. bazalty), a także rozpoznanie struktur skał osadowych występujących w formach antyklinalnych, w obrębie których mogą znajdować się warstwy ropo – lub gazonośne.

  1. Monitoring osuwisk

Metodę magnetyczna wykorzystywana jest również do monitoringu stanu górotworu w obszarach, w których może nastąpić zjawisko osuwania się terenu. Podstawą cyklicznych badań jest sledze zmian położenia sztucznych źródeł magnetycznych umieszczonych na terenach osuwiskowych. Niepodważalną zaletą tej metody jest fakt, że za jej pomocą można śledzić prędkość osuwania się różnych partii (warstw) ośrodka skalnego, a także lokalizować głębokość jego odspojenia. Jest to możliwe dzięki temu, iż źródła magnetyczne umieszczane mogą być na różnych głębokościach.

  1. Wykrywanie niebezpiecznych materiałów wybuchowych (niewybuchów i niewypałów)

Do bardziej spektakularnych zastosowań metody magnetycznej można zaliczyć możliwości jakie daje w poszukiwaniu i lokalizowaniu niewypałów i niewybuchów na terenach już obecnie nieużytkowanych militarnie, a zagospodarowywanych w celach niemilitarnych. Wysoka dokładność nowoczesnych magnetometrów pozwala na lokalizowanie coraz mniejszych (drobniejszych) obiektów, zwiększając tym samym bezpieczeństwo użytkowników terenów.

  1. Prospekcja archeologiczna

Jedną z najlepiej sprawdzających się w tym zadaniu metod jest metoda magnetyczna zwłaszcza w postaci badań gradientowych. Dzięki nowoczesnym urządzeniom, z dużą rozdzielczością, poszukiwać można źródeł archeologicznych i rozpoznawać stanowiska archeologiczne. Pozwala to zawęzić obszar prac archeologicznych, dzięki czemu prace te mogą zostać wykonane zgodnie ze sztuką archeologiczną, bez konieczności wyboru, jaki często stawiają przed archeologami inwestorzy, dokładnie czy szybko.

  1. Lokalizacja podziemnych obiektów (rury, zbiorniki, stara infrastruktura wodno-ściekowa)

Do poprawnego opracowania lokalnych planów zagospodarowania przestrzennego konieczna jest znajomość starej infrastruktury: zarówno wodno – kanalizacyjnej, jak i budowlanej (np. zbiorniki podziemne, stare budowle) czy energetycznej podziemnej. Wykorzystanie magnetometrów wysokiej dokładności pozwala na lokalizację takich obiektów.

  1. Lokalizacja szczelin i spękań w litym podłożu dla potrzeb projektowania zbiorników retencyjnych

Z pozoru lite podłoże w obszarze projektowanego zbiornika retencyjnego może posiadać trudne do wykrycia spękania i szczeliny. W szczelinach tych, wskutek działalności wody, osadzają się tlenki żelaza. Dzięki ich silnym własnościom magnetycznym pomiary magnetyczne gradientowe, wykonane z odpowiednio małym krokiem, pozwalają na wykrycie miejsc występowania szczelin.

  1. Wykrywanie zakrytych wysypisk odpadów

Metod magnetyczna sprawdza się w poszukiwaniach niewidocznych na powierzchni wysypisk śmieci. Na podstawie wielkości obserwowanych anomalii magnetycznych i ich rozkładu określić można rodzaj składowanych odpadów. Analiza zdjęcia magnetycznego pozwala na stwierdzenie czy wysypisko zawiera tylko odpady komunalne, czy są tam również odpady przemysłowe. Istotne w tych badaniach jest to, iż za ich pomocą można lokalizować składowiska zbiorników z odpadami niebezpiecznymi i trującymi, ponieważ najczęściej umieszczane one były w stalowych zbiornikach i beczkach.